Bonen van Joke Boon

“Carola, jij bent toch een zoete blogger, waarom nu een boek over bonen van Joke Boon?” Tja, dat klopt, maar onlangs was ik bij een boekpresentatie toen iemand zich spontaan voorstelde: “Hoi, ik ben Joke Boon wie ben jij?” “Hoi Carola, zeg ken ik niet ergens van?” Joke wuifde het lachend weg en het werd een gezellige middag. Thuis gekomen ontdekte ik dat ik haar al een tijdje volgde. Er zijn ook zooooveel bloggers, het is bijna een onmogelijke missie om iedereen uit elkaar te houden.

Niet lang erna kwam ik Joke weer tegen. Inmiddels was mij bekend dat zij een boek ging uitbrengen over Bonen! Nu ben ik niet zo’n vlees- en viseter en eet bijna dagelijks bonen. Joke trof in mijn dus een ultieme bonenliefhebber. Ik lust ze allemaal. Nieuwsgierig ging ik aan Joke vragen over er ook recepten in Bonen! stonden om mee te bakken. “Jazeker” vertelde Joke enthousiast. “Zou ik daar een recept uit mogen bakken?” Jokes ogen glommen, dat vond ze een leuk idee.

Waarom zou je willen bakken dan met bonen?

En wat kun je er nog meer mee dan chili con carne maken of hummus? Ik neem je graag mee. Van het boerenland in de polders, naar het bord op je tafel. Dat kan trouwens zomaar ook een ontbijtbord zijn, of een gebakbordje, bonbon-of dessertschaaltje.

De inhoud is ingedeeld in 12 maanden. In die twaalf maanden worden 12 belangrijke onderwerpen besproken met ieder 12 recepten. Onderwerpen als gezondheid, zelf peulvruchten kweken, terug in de tijd, zelf kikkererwtenmeel maken. Maar ook over duurzaamheid en eiwittransitie.

Joke laat ons bonen zien die we eigenlijks nauwelijks kennen. Heb jij wel eens urid dal gegeten, adukiboontjes, mungbonen of grauwe erwten?

Joke: “In Nederland eten we per persoon gemiddeld 40 kilo vlees per jaar. Daar sta je natuurlijk niet bij stil als je een tartaartje bakt, maar dat is een flinke hoeveelheid. Gemiddeld bevat voeding van de Nederlander ook meer dan we nodig hebben. Ook wereldwijd stijgt de vleesconsumptie. Op dit moment bedraagt die 268 miljoen ton vlees per jaar. Vijftig jaar geleden was dit nog 70 miljoen.”

Joke, waar kijk je naar?

Het eindeloze landschap met bruine bonen, erwten? Denk je aan het recept van bruine bonensoep van je moeder? Een soep die voor jou een soort synoniem is aan geborgen zijn?

Links onder: Historische tuinbonen met bier en saffraan, een gastrecept van foodhistorica Lizet Kruyff.

Bonen! is absoluut een boek met veel meer dan alleen maar recepten erin. Het staat vol weetjes, achtergrond informatie en vrijwel ieder recept heeft een leuke, vaak persoonlijke anekdote.

Intro bij dit recept: “Ik bak een bonenbrood – het eerste bonenbrood ooit – om daarvan later een bonentosti te maken. Het brood maak ik op basis van een foolproof recept van Yvette van Boven uit Home Baked voor snel volkoren zonnepitbrood met bier. Ik vervang het volkorenmeel door bonenmeel, kikkererwtenmeel en speltbloem maar hanteer verder Yvettes recept dat ik van haar hier mag gebruiken. Yvette veel dank! Mijn bonenbrood is een verrassend lekker, luchtig en iets zoet brood. Ik bak er een bonentosti van, mijn allereerste. De eerste brandt aan omdat het brood, waarschijnlijk door de honing, sneller bruin wordt dan normaal. De tweede is krokant en zoals een tosti moet zijn: met gesmolten randjes kaas aan de buitenkant. Ik eet er, geheel naar mijn aard, meteen twee. En echt, het smaakt goed.”

De meest onwaarschijnlijke recepten zie ik verschijnen. Bonen blijken heel divers als je weet hoe je ze kunt gebruiken. Links boven: Pompoen curry linzenquiche is nog een recept wat ik in de categorie “normaal” zou kunnen plaatsen, doch een smaakvolle variant. Rechts boven: Sushi met gemengde linzenkiemen vind ik heel verrassend.

Links onder het ontstaan van een kruidig broodje Tempeh. Rechts onder: Deze Romige, fruitige smoothie met linzen vult de maag bij het ontbijt en kan een goed alternatief zijn voor herstel bevorderende eiwit-shakes.

Tussen de vele soepen, smeersels, salades, ovenschalen, burgers, kroketten en knap bedachte recepten als Bulugakaviaar van linzen en patéballetjes van adukiboon met sesamzaad, staan verrassend veel zoete- en broodrecepten. Magische chocoladepudding met urid Dahl, brownies met zwarte bonen, boeren muffins met appel en grauwe erwt.

Links boven: Cake en crostini van doperwten, geitenkaas en amandel. Rechts boven: Linzen truffels.

Links onder: Cake met sinaasappel, oranje linzen en walnoot.Rechts onder: After eight mousse of ijs.

Waar komt het vlees vandaan

Je leest steeds vaker dat kinderen van nu soms niet meer weten waar het vlees en de groente vandaan komt. Hoe het geteeld wordt en eruit ziet? Wat zit er eigenlijk in een hamburger? Herken jij een boerenkoolstruik? Die witte bonken die momenteel langs de weilanden liggen, wordt daar echt suiker van gemaakt? Groeien peulvruchten ook in Nederland?

De kwekers van bonen

Het verhaal achter de mannen en vrouwen die de bonen telen. Het lijkt allemaal zo vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Joke neemt je regelmatig even mee naar de teler van de peulvrucht. Een leven dat niet over rozen gaat, maar over peulstruiken. De grond in Nederland is duur. Er wordt vaak nog handmatig gewerkt.

Het is hard werken, is vaak onderschat en daarmee vaak ook wat ondergewaardeerd. Maar dat is overigens mijn eigen persoonlijke noot bij het verhaal. Zelf ben ik een geboren tuindersdochter. Mijn vader komt uit een tuindersfamilie, maar de familie van mijn moeder is van boeren afkomst. In Bonen! wordt ik soms overvallen door weemoed. Dat wordt vast versterkt omdat mijn ouders al een tijdje niet leven.

Heimwee naar die tijd zal dus zeker meespelen. Ik heb altijd goed kunnen eten. Ik zat vroeger aan tafel naast mijn vader. We aten tussen de middag warm eten, iets dat in die tijd nog vaker gebeurde. Ieder jaar kochten wij een emmer gedroogde bruine bonen en aten deze ook regelmatig als groente bij de aardappelen. Na het eten nam mijn vader altijd nog een portie bonen en deed daar stroop over. Als mijn vader een tweede portie nam, dan deed ik dat ook.

We leven in een tijd dat we steeds meer bewust worden van het feit dat we teveel vlees eten en dat dit niet gezond is. Ook weten we dat het eten van veel vlees bijzonder slecht is voor het milieu.

Bonen bieden een milieuvriendelijk, gezond en goedkoop alternatief voor vlees. Niet voor niets is 2016 uitgeroepen tot Internationaal bonenjaar (International Year of Pulses)

Aanrader!